آندومتریوز، یک اختلال اغلب دردناک است که موجب می شود بافتی شبیه به بافت داخلی رحم در خارج از رحم رشد کند. معمولا اندومتریوز رحم، تخمدان ها، لوله فالوپ و بخش هایی از لگن را درگیر میکند و به ندرت ممکن است که در اندام ها و ارگان های فراتر از محدوده لگن پیشروی کند.
آندومتریوز چیست؟
بافتی که در اختلال اندومتریوز به صورت غیرطبیعی در خارج از رحم (آندومتر) رشد کرده، عملکردی مشابه با رحم دارد. یعنی ممکن است ضخیم شود، فرو بریزد و در دوره قاعدگی خونریزی کند. اما به دلیل اینکه راهی برای خروج ندارد، در درون بدن گیر کرده و تجمع پیدا می کند. وقتی آندومتریوز تخمدان ها را درگیر می کند، ممکن است کیست هایی به نام آندومتریوم در آنها ایجاد شود.
بافت های اطراف نیز ممکن است در اثر تحریک، موجب شکل گیری نوارهایی از بافت فیبروز شوند که بین ارگان ها و اندام های داخلی لگن چسبندگی ایجاد می کنند. آندومتریوز غالبا باعث درد شدید، خصوصا در دوران قاعدگی و همچنین اختلالات باروری خواهد شد. خوشبختانه با تشخیص درست و به موقع، درمان های موثری برای این اختلال وجود دارد. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا با آگاهی یافتن از نشانه های اصلی، علت ها و روش های درمان آندومتریوز بتوانید وجود یا عدم وجود آن را در خود تا حدودی تشخیص دهید و در صورت لزوم اقدامات درمانی لازم را آغاز کنید…
آندومتریوز چه نشانه هایی دارد؟
متداول ترین نشانه های آندومتریوز، درد در اندام های محدوده لگن، بویژه در قاعدگی است. همانطور که میدانید، بسیاری از زنان در دوران قاعدگی خود انقباض و گرفتگی عضلات را تجربه می کنند؛ اما افرادی که مبتلا به آندومتریوز هستند، از گرفتگی و درد بسیار شدید تر از حد معمول شکایت دارند. همچنین، این درد به مرور زمان افزایش پیدا می کند.
نشانه های رایج آندومتریوز عبارت اند از:
- قاعدگی های دردناک
درد و انقباض های شدید در ناحیه لگن ممکن است از چند روز پیش از قاعدگی و در طول آن ادامه پیدا کند. علاوه بر این ممکن است بیمار دچار درد در پایین کمر و شکم شود.
- احساس درد در روابط جنسی
افرادی که اندومتریوز دارند، معمولا هنگام برقراری رابطه جنسی دچار درد می شوند.
- درد هنگام دفع ادرار
دفع ادرار همراه با درد، می تواند در دوران قاعدگی شدیدتر شود.
- خونریزی بیش از حد
خونریزی شدید و غیر طبیعی در قاعدگی و یا خونریزی در فاصله چرخه قاعدگی از رایج ترین نشانه های آندومتریوز است.
- ناباروری
بعضی از افرادی که برای درمان ناباروری به متخصص مراجعه می کنند، دچار آندومتریوز هستند و طی انجام آزمایش ها و چکاپ های مربوطه ، آندومتریوز در آنان تشخیص داده می شود.
- سایر علائم مثل: خستگی، نفخ، اسهال، یبوست و یا حالت تهوع ( به ویژه در دوران قاعدگی)
ناگفته نماند که درد به تنهایی نمی تواند وضعیت آندومتریوز در شما را توضیح دهد. بعضی از بیماران ممکن است مبتلا به آندومتریوز خفیف باشند و دردهای شدیدی را تجربه کنند؛ در حالی که بعضی دیگر با وجود داشتن آندومتریوز شدید و پیشرفته، درد چندانی ندارند.
آندومتریوز به علت دردی که در ناحیه لگن و شکم ایجاد می کند، گاهی اوقات با بیماری های دیگر مثل التهاب لگن یا کیست تخمدان اشتباه گرفته می شود. همچنین در صورتی که علائم گوارشی مثل یبوست، اسهال و نفخ را داشته باشد، ممکن است با بیماری ها و اختلالات گوارشی اشتباه گرفته شود.
مهم ترین علت های آندومتریوز
در واقع، علت اصلی ابتلا به آندومتریوز به طور قطعی مشخص نیست. اما احتمالات و عوامل تاثیر گذار را میتوانیم به این صورت توضیح دهیم:
- در بعضی از افراد، مقداری از خون قاعدگی که حاوی سلول های فروریخته از دیواره رحم است، به جای اینکه از بدن خارج شود، از طریق لوله فالوپ به درون حفره لگن برمیگردد. این سلول ها به دیواره های لگن و سطح اندام های این محدوده چسبیده و به رشد خود ادامه می دهند؛ در طول هر چرخه قاعدگی ضخیم تر می شوند و خونریزی میکنند.
- اختلالات هورمونی در بعضی موارد، باعث می شود سلول هایی که در مراحل اولیه رشد هستند، در دوران بلوغ تبدیل به سلول هایی شبیه به آندومتر شوند.
- رگ های خونی یا مایعی در میان بافت ها جریان دارد ممکن است سلول های آندومتر را به قسمت های دیگر بدن منتقل کنند؛ و این سلول ها در آن قسمت به رشد ادامه دهند.
- اختلال در سیستم ایمنی بدن، ممکن است باعث شود بدن نتواند بافت آندومتر ایجاد شده در خارج رحم را تشخیص داده و آن را از بین ببرد.
آیا اندومتریوز سرطان است؟
اندومتریوز نوعی بیماری غیر سرطانی است که در آن بافت مشابه به پوشش داخلی رحم (اندومتر) در خارج از رحم رشد میکند. این بافت ممکن است روی تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، سطح خارجی رحم و دیگر نواحی لگن قرار بگیرد. برخلاف سرطان که شامل رشد غیر قابل کنترل و انتشار سلول‌های سرطانی است، اندومتریوز رشد غیر سرطانی و نسبتاً کنترل شده دارد. هرچند که اندومتریوز می‌تواند باعث درد شدید، ناباروری و مشکلات دیگر شود، اما خطر تبدیل شدن به سرطان را ندارد. بنابراین، با وجود عوارض و اختلالاتی که این بیماری برای فرد به همراه دارد، به عنوان یک بیماری سرطانی شناخته نمی‌شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در حقیقت اگر شما هریک از علائم عنوان شده مربوط به آندومتریوز را مشاهده می کنید، باید هرچه زودتر به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. آندومتریوز یک وضعیت چالش برانگیز برای بیمار است که زندگی کردن با آن کار آسانی نیست. مراجعه به متخصص زنان حرفه ای و باتجربه، تشخیص به موقع و قرارگرفتن در پروسه درمان موثر، برای مدیریت و بهبود نشانه های آندومتریوز در بیمار، بسیار کمک کننده خواهد بود.
آندومتریوز چگونه درمان می شود؟
تشخیص مناسب ترین و موثرترین روش درمان برای هر بیمار، بستگی به موارد مختلفی دارد که عبارت هستند از:
- شدت اندومتریوز
- سن بیمار
- تصمیم بیمار برای باردار شدن یا نشدن در آینده
- شدت علائم
در اکثر مواقع، برنامه درمان آندومتریوز بر کنترل درد و سایر نشانه ها و همچنین بهبود مشکلات باروری متمرکز است. این برنامه درمانی، به دو شکل قابل اجرا است.
- دارو درمانی
- جراحی
داروها اغلب برای کمک به کنترل علائم اندومتریوز استفاده می شوند و می تواند شامل داروهای ضد درد و هورمون درمانی باشند
روش های جراحی برای درمان آندومتریوز نیز جراحی لاپاراسکوپی و هیسترکتومی هستند. با توجه به وضعیت بیماری در هر فرد، مناسب ترین شیوه درمانی توسط متخصص زنان و زایمان تجویز خواهد شد. شاید برای بعضی از بیماران تلفیق دارو درمانی و جراحی، نتیجه بخش باشد. تمامی این نکات بستگی به تشخیص و نظر پزشک شما دارد. همچنین تخصص، مهارت و تجربه ی پزشک در کنترل و بهبود هرچه بهتر بیماری و جلوگیری از عود مجدد آن عامل بسیار مهم و تاثیرگذاری محسوب می شود.
بنابراین اگر میخواهید برای تشخیص آندومتریوز به پزشک مراجعه کنید، قبل از هرچیز از تخصص و مهارت ایشان اطمینان پیدا کنید.
