سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سرطان دهانه رحم را به عنوان چهارمین سرطان شایع در بین زنان سراسر جهان اعلام کرده است. سرطان دهانه رحم که با معادل انگلیسی cervical cancer یا سرطان سرویکس نیز شناخته میشود، حاصل رشد سلول های سرطانی در دهانه رحم است.
از مهم ترین عواملی که در بروز این سرطان نقش دارند، می توانیم به انواع مختلف ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV اشاره کنیم. آیا میدانید چه عواملی در ابتلا به سرطان دهانه رحم موثر اند؟ آیا این بیماری زمینه ژنتیکی دارد؟ سرطان دهانه رحم چگونه درمان می شود؟ و چگونه میتوان از آن پیشگیری کرد؟
در این مقاله اطلاعات به روز و جامعی درباره ی سرطان دهانه رحم، علت ها، علائم و روش های پیشگیری و درمان آن مطرح شده است…
دهانه رحم
پایین ترین قسمت رحم که رحم را به واژن متصل می کند، دهانه رحم است. سلول های سالم در بافت این قسمت، همان سلول هایی هستند که می توانند به سلول های پیش سرطانی تبدیل شوند.
سرطان دهانه رحم چیست؟
سرطان دهانه رحم یا سرطان سرویکس، از سطح دهانه رحم شروع می شود. این بیماری زمانی بروز پیدا می کند که سلول های دهانه رحم شروع به تبدیل شدن به سلول های پیش سرطانی می کنند. البته همه سلول های پیش سرطانی تبدیل به توده سرطانی نمی شوند؛ اما تشخیص و پیدا کردن آنها مهم ترین موضوعی است که در رابطه از پیشگیری و درمان زودهنگام وجود دارد.
انواع سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم دو نوع اصلی دارد:
- کارسینوم سلول سنگفرشی
- آدنوکارسینوم
حدود 80 تا 90 درصد موارد ابتلا به سرطان دهانه رحم، از نوع کارسینوم سلول سنگفرشی و 10 تا 20 درصد دیگر، از نوع آدنوکارسینوم هستند.
علائم سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم، در مراحل اولیه معمولا علائم خاصی نداشته و یا آنقدر جزیی و خفیف هستند که مورد توجه واقع نمی شوند. علائم سرطان دهانه رحم در مراحل پیشرفته تر عبارتند از:
- خونریزی واژن بعد از یائسگی، بعد از رابطه جنسی و یا در بین قاعدگی ها
- ترشحات آبکی یا خونی واژن که ممکن است غلیظ یا همراه با بوی نامطبوع باشند
- درد لگن یا درد هنگام مقاربت (رابطه جنسی)
- تورم یکی از پاها
- تغییر در دفعات، نوع و نحوه دفع ادرار
علت ابتلا به سرطان دهانه رحم
در بیشتر مواقع، سرطان دهانه رحم توسط ویروس HPV که یک عفونت مقاربتی است اتفاق می افتد. ویروس HPV یا همام پاپیلومای انسانی از طریق هرگونه تماس جنسی( دهانی، مقعدی و واژینال) انتقال پیدا کرده و می تواند منجر به سرطان دهانه رحم شود. بسیاری از افراد، در دوره ای از زندگی خود به این ویروس مبتلا می شوند و خودشان بی خبر اند! زیرا بدنشان با عفونت مبارزه کرده است. اگر بدن نتواند با عفونت، مبارزه موفقیت آمیزی داشته باشد، ممکن است سلول های دهانه رحم تبدیل به سلول های سرطانی شوند.
عوامل زمینه ساز خطر
مواردی که خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می دهند، عبارت هستند از:
- شریک جنسی های متعدد
- شروع فعالیت جنسی از سن پایین
- عفونت های مقاربتی مثل: کلامیدیا و سیفلیس
- ضعف سیستم ایمنی بدن
- استعمال دخانیات
- قرار گرفتن در معرض استفاده از داروی پیشگیری از سقط. ( اگر مادر شما در دوران بارداری از نوعی دارو استفاده کرده باشد، ممکن است خطر ابتلا به نوع خاصی از سرطان رحم در شما افزایش پیدا کند)
سرطان دهانه رحم چگونه تشخیص داده می شود؟
روند بروز سرطان دهانه رحم، آهسته و در طول چند سال طی می شود. قبل از اینکه سلول های دهانه رحم به سلول های سرطانی تبدیل شوند، تغییرات زیادی را تجربه می کنند. ابتدا سلول های طبیعی و سالم دهانه رحم، ظاهری غیرطبیعی و بهم ریخته پیدا میکنند. سپس، ممکن است از بین بروند، همانطور ثابت بمانند و یا تبدیل به سلول های سرطانی شوند.
انجام آزمایش های غربالگری به طور منظم در بیشتر موارد به تشخیص سرطان دهانه رحم کمک میکند. تست پاپ اسمیر، آزمایشی است که از سلول های دهانه رحم نمونه برداری کرده و آن ها را از نظر داشتن علائم سرطان یا سایر مشکلات، مورد بررسی قرار می دهد.
اگر موردی غیر طبیعی در نتیجه تست پاپ اسمیر وجود داشته باشد، احتمالا لازم است بیمار تست های دیگری را نیز برای تشخیص دقیق بیماری انجام دهد. پزشک متخصص شما نسبت به وجود سرطان دهانه رحم مطمئن نباشد، ممکن است اقدام به نمونه برداری (بیوپسی) از ناحیه مورد نظر کند.
در صورتیکه ابتلا به سرطان دهان رحم تشخیص داده شود، برای بررسی شدت پیشرفت سرطان نیز آزمایشاتی لازم است. این آزمایش ها عبارتند از:
- آزمایش کبد و کلیه
- آزمایش خون و ادرار
- تصویربرداری با اشعه ایکس از مثانه، روده، لگن و شکم
به این آزمایش ها، فرآیند مرحله بندی گفته می شود.
روش درمان سرطان دهانه رحم
اولین قدم برای تشخیص و درمان سرطان دهانه رحم، مراجعه به یک متخصص انکولوژی زنان است. متخصص انکولوژی زنان، در زمینه درمان سرطان زنان تخصص دارد.
پروسه درمانی که توسط متخصص انکولوژیست زنان به شما ارائه می شود، بستگی به عواملی از جمله: سن و وضعیت عمومی بدن شما، مرحله بیماری و اینکه در آینده قصد باردار شدن دارید یا خیر، دارد.
به طور کلی، روش هایی که برای درمان سرطان دهانه رحم به کار گرفته می شوند، شامل موارد زیر هستند:
- پرتو درمانی
- شیمی درمانی
- درمان هدفمند
- جراحی
- ایمونوتراپی
بعضی از بیماران ممکن است نیاز به تلفیق دو یا چند روش درمانی داشته باشند. برای مثال ممکن است پزشک شما تشخیص دهد که قبل از جراحی به شیمی درمانی و پرتو درمانی نیاز دارید تا توده سرطانی کوچک و ضعیف تر شود. یا بعد از جراحی برای پیشگیری از برگشت دوباره سلول های سرطانی، برای شما شیمی درمانی و پرتو درمانی تجویز کند.
نتیجه گیری
متاسفانه سرطان دهانه رحم یک نوع سرطان شایع در بین زنان است که در صورت عدم تشخیص و درمان بموقع می تواند موجب مرگ بیمار شود. سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه ممکن است علائم نداشته باشد؛ به همین دلیل برای اینکه زمان مناسب تشخیص را از دست ندهید، باید به طور منظم آزمایش های غربالگری مربوطه را انجام دهید. در صورتیکه فردی مبتلا به سرطان دهانه رحم باشد، با مراجعه هرچه زودتر به متخصص انکولوژیست زنان و آغاز دوره درمان نزد ایشان، شانس بهبودی و درمان را دارد.
