سرطان رحم یکی از شایع ترین بیماری های مرتبط با سیستم تولید مثل خانم ها می باشد که در اثر تغییر شکل غیر عادی سلول های دهانه رحم ایجاد می شود. هنگامی که سلول های سالم دهانه رحم از حالت عادی خود خارج شوند و خیلی سریع رشد و تکثیر کنند، سرطان رحم ایجاد می شود. رحم یکی از اندام های تولید مثل زنانه است که در داخل لگن قرار دارد. این اندام به شکل گلابی بوده و دارای سه لایه است. داخلی ترین لایه رحم آندومتر است. هنگامی که تغییراتی در تخمدان بروز کند، بر روی لایه آندومتر تاثیر می گذارد. لایه دوم یا لایه میانی رحم، لایه میومتر است. این لایه دارای بافت ماهیچه ای بوده و موجب انقباضات رحمی در دوران بارداری و پریود ماهیانه می شود. لایه خارجی رحم به نام اپیمتر باعث اتصال رحم به بافت های داخلی بدن می گردد.
شایع ترین سرطان تهاجمی در سیستم تناسلی خانم ها، سرطان رحم می باشد. این سرطان بیشتر در لایه آندومتر بروز می کند. هنگامی که سلول های لایه آندومتر به سلول های غیر طبیعی تبدیل شوند، موجب بروز این سرطان می شوند.
دلایل بروز سرطان رحم
سرطان رحم در اثر تغییر شکل سلول های سالم موجود در دهانه رحم و تکثیر بی رویه آنها ایجاد می شود. سلول های طبیعی و سالم بدن، بعد از گذشت یک دوره زمانی خاص از بین می روند و سلول های جدید جایگزین آنها می شوند. سلول های تغییر شکل یافته و سرطانی، از بین نرفته و زیاد شده و تومورهای سرطانی را تشکیل می دهند.
سلول های سرطانی می توانند به سلول های اطراف خود آسیب برساند. تومورهای سرطان رحم می توانند علاوه بر گسترش به بافت های مجاور، به هر جایی از بدن متاستاز دهند. علت اصلی بروز این سرطان هنوز مشخص نشده است اما ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV می تواند علت ایجاد کننده این بیماری باشد.
عوامل مؤثر بر ابتلا به سرطان رحم
سرطان رحم معمولا در اثر ایجاد جهش ژنی در DNA سلول های موجود در دهانه رحم خانم ها ایجاد می شود. عوامل مختلفی می توانند باعث بروز این بیماری شوند که عبارتند از:
- تاثیر عوامل ژنتیکی
- افزایش سن
- چاقی و اضافه وزن بیش از اندازه
- هورمون درمانی جهت درمان خانم های مبتلا به سرطان پستان و یا دوران یائسگی
- افزایش سطح استروژن در بدن
- باردار نشدن
- ابتلا به دیابت
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان تخمدان، پستان و روده در اقوام درجه یک
- ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک
- اعتیاد به سیگار
نشانه های ابتلا به سرطان رحم
سرطان رحم از سرطان هایی می باشد که خیلی آرام پیشرفت می کند. متاسفانه در اکثر موارد این بیماری زمانی تشخیص داده شده که بیماری بسیار پیشرفت کرده است.
- ابتلا به عفونت های مکرر واژینال
- خونریزی زیاد
- خونریزی غیر طبیعی بین دو دوره پریود ماهیانه
- ایجاد خونریزی در زمان انجام معاینات لگن و ناحیه تناسلی
- احساس درد و ناراحتی در زمان برقراری رابطه جنسی
- ایجاد خونریزی بعد از برقراری رابطه جنسی
- احساس درد در زمان دفع ادرار
- افزایش میزان ترشحات واژینال
- غیرطبیعی بودن ترشحات
- ترشحات زرد یا قهوه ای واژینال
- استشمام بوی نامطبوع و بد واژن
- طولانی شدن مدت زمان خونریزی در دوره قاعدگی
- خونریزی بیش از اندازه در دوره پریودی
- ایجاد خونریزی در دوران یائسگی
- احساس درد لگن یا کمر
علائم سرطان دهانه رحم پیشرفته
هنگامی که سرطان رحم به سایر قسمت های بدن گسترش یافته باشد، نشانه های دیگری علاوه بر موارد ذکر شده ایجاد می شوند که عبارتند از: وجود خون در ادرار، یبوست، ابتلا به کم خونی و شکل غیر طبیعی دهانه رحم.
روش های تشخیص بیماری سرطان رحم
بعد از مشاهده هر یک از علائم بیماری سرطان رحم بهتر است برای تشخیص قطعی بیماری، حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک بعد از معاینه بیمار و پرس و جو درباره سابقه پزشکی بیمار انجام تست های تشخیصی زیر را تجویز می کند:
انجام تست پاپ اسمیر: یکی از روش های تشخیص زود هنگام سرطان رحم، انجام تست پاپ اسمیر می باشد. انجام تست های غربالگری به صورت منظم و دوره ای، هر سال یکبار کمک می کنند تا بیماری ها به موقع تشخیص داده شده و درمان شوند. برای انجام تست پاپ اسمیر مقداری از ترشحات موجود در دهانه رحم، برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود.
بیوپسی: اگر نتیجه آزمایش پاپ اسمیر غیر نرمال باشد، پزشک با انجام روش کولپوسکوپی با استفاده از ابزار کولپوسکوپ، نمونه برداری از سلول های دهانه رحم را انجام می دهد. سپس نمونه گرفته شده از بافت دهانه رحم را برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می کند.
معاینات لگنی: پزشک متخصص برای تشخیص سرطان رحم، دو انگشت خود را داخل واژن بیمار کرده و با دست دیگر خود، به بخش زیر شکم فشار وارد می کند. با این عمل وضعیت قرار گرفتن رحم و تخمدان ها مشخص می شود. با انجام این معاینه هر گونه تغییر شکل و اندازه در رحم و اندام های اطراف مشخص می گردد.
سونوگرافی رحم: با انجام سونوگرافی تصویر واضحی از رحم و سیستم تناسلی بیمار، توسط امواج صوتی به دست می آید که وجود بیماری را مشخص می کند.
روش های درمان سرطان
پزشک برای درمان سرطان رحم با توجه به شدت علائم بیماری از روش های مختلف استفاده می کند.
- استفاده از لیزر
- سرما درمانی
- درمان با انجام نمونه برداری
- شیمی درمانی
- هورمون درمانی
- هیسترکتومی شکم
- هیسترکتومی واژن
- هیسترکتومی لاپاراسکوپی
پزشک برای درمان سرطان رحم با توجه به شدت علائم بیماری از روش های مختلف استفاده می کند.
- استفاده از لیزر
- سرما درمانی
- درمان با انجام نمونه برداری
- شیمی درمانی
- هورمون درمانی
- هیسترکتومی شکم
- هیسترکتومی واژن
- هیسترکتومی لاپاراسکوپی
روش های پیشگیری از ابتلا به سرطان
برای جلوگیری از ابتلا به سرطان رحم باید تست های غربالگری را به صورت منظم انجام دهید. جهت جلوگیری از بروز این بیماری رعایت موارد زیر الزامی می باشد:
- کاهش وزن و داشتن وزن ایده آل
- داشتن رژیم غذایی مناسب و پرهیز از مصرف مواد غذایی چرب
- انجام تمرینات ورزشی منظم در هر روز
- پرهیز از مصرف نوشیدنی های الکلی و کشیدن سیگار
- استفاده از هورمون درمانی با پروژسترون
کلام آخر
آشنایی با نشانه های سرطان رحم کمک می کند، در صورت مشاهده هر یک از نشانه ها، خیلی سریع به پزشک متخصص مراجعه کنید. تشخیص به موقع بیماری، میزان موفقیت درمان را افزایش می دهد. انجام تست پاپ اسمیر در هر سال موجب می شود تا در صورت بروز هر گونه ناهنجاری در دهانه رحم، اقدامات درمانی به موقع شروع شود.
