سونوگرافی یک روش تصویربرداری مبتنی بر استفاده از ارتعاشات مکانیکی با فرکانس بالا است؛ که برای تشخیص بیماری ها و اختلالات مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. سونوگرافی می تواند قسمت های مختلف بدن را نشان دهد و اغلب، در صورت وجود مشکل، تقریباً بلافاصله تشخیص دقیق و قطعی صورت می گیرد. متخصصین زنان و زایمان، برای بررسی و تشخیص بیماری های زنان، چکاپ دوران بارداری و تصویربرداری از جنین از انواع مختلف سونوگرافی استفاده می کنند. البته ناگفته نماند، دانش و دقت متخصص برای تفسیر درست نتایج سونوگرافی یک شرط لازم و اساسی به شمار می رود.
در این مقاله قصد داریم با انواع روش های انجام سونوگرافی، کاربرد ها، عوارض و نحوه انجام آن آشنا شویم…
سونوگرافی یک روش تصویربرداری است که می تواند برای تصویربرداری از نواحی خاصی از بدن و اندام ها استفاده شود. معاینه با استفاده از امواج صوتی انجام می شود.
سونوگرافی چگونه انجام می شود؟
سونوگرافی را می توان کارآمد ترین و مهمترین روش در تشخیص مشکلات زنان دانست. دستگاه سونوگرافی با تصویر برداری از قسمت های داخلی بدن، بدون هرگونه آسیب و جراحت، اطلاعات دقیق و جامعی را درباره وضعیت سلامتی و بیماری های مربوط به اعضای داخلی بدن مثل: رحم، مثانه، کلیه ها و … در اختیار پزشک قرار می دهد.
دستگاه سونوگرافی، برای تصویر برداری از داخل بدن، امواج فراصوتی منتشر کرده و سپس برگشت این امواج را به تصویر تبدیل می کند.در واقع دستگاه کوچکی که سونوگرافیست آن را روی شکم یا نواحی مورد نظر قرار می دهد، نه تنها به عنوان یک فرستنده، بلکه به عنوان یک گیرنده نیز کار می کند. زیرا امواج صوتی توسط بدن جذب و یا منعکس می شوند. امواج منعکس شده توسط یک حسگر گرفته می شود و سپس به تکانه های الکتریکی تبدیل می گردد که می تواند روی یک نمایشگر ویژه نمایش داده شود. بیمار می تواند تصویر اولتراسوند را ببیند و پزشک می تواند آن را چاپ کند.
در نهایت سونوگرافیست یا پزشک متخصص شما، با مشاهده ی این تصاویر، می تواند به مشکل موجود و عامل بیماری در شما پی ببرد.
انواع مختلفی از سونوگرافی وجود دارد که در طول سال ها توسعه یافته اند. به طور کلی، استفاده ار سونوگرافی برای تشخیص بیماری ها، روشی ایده آل است؛ زیرا معاینه ای کاملاً بدون درد و عوارض جانبی است.
انواع سونوگرافی زنان
تصویربرداری از طریق سونوگرافی در حوزه های زیادی کاربرد دارد. اما سونوگرافی های مربوط به زنان، در انواع مختلفی انجام می شود که در ادامه به طور مختصر توضیح خواهیم داد:
- سونوگرافی از طریق سطح شکم (transabdominal)
متداول ترین و شناخته ترین روش سونوگرافی، قرار دادن دستگاه مبدل روی سطح پوست است. این نوع از سونوگرافی برای تشخیص مشکلات، التهابات و وجود اختلال یا زائده در رحم و تخمدان ها انجام می شود.
- سونوگرافی واژینال
در این نوع سونوگرافی، دستگاه تبدیل گر سونوگرافی، به شکل لوله ای باریک است که وارد واژن می شود.
انواع دیگری از سونوگرافی که حاصل پیشرفت های تجهیزات پزشکی هستند، سونوگرافی های سه بعدی و 4 بعدی می باشند. به کمک این سونوگرافی ها می توان عمق و ارتفاع حتی حرکت را نیز مشاهده کرد. به همین دلیل در تصویربرداری از جنین مورد استفاده قرار می گیرند.
کاربرد های سونوگرافی در تشخیص بیماری های زنان
مهم ترین بیماری ها و مشکلاتی که در زنان به کمک سونوگرافی قابل تشخیص هستند، عبارتند از:
- تشخیص عفونت رحم
- تشخیص قطعی بارداری یا تشکیل نطفه بیرون از رحم
- تشخیص اختلالات رحم برای بارداری یا نگهداری جنین
- تشخیص انواع توده های رحم ( فیبروم، پولیپ رحم و …)
- تشخیص کیست تخمدان
- تشخیص آندومتریوز
- تشخیص سرطان رحم
- تشخیص علت ناباروری در زنان
البته بدون شک در موارد بیشتری می توان از سونوگرافی بهره برد. اما عمده ترین کاربرد های آن موارد ذکر شده در بالا هستند.
آیا سونوگرافی خطرناک است؟
در اصل، هیچ خطری در رابطه با انجام سونوگرافی وجود ندارد، زیرا این روش به خودی خود بدون درد است و اندام هایی که باید بررسی شوند تحت هیچ تأثیر منفی قرار نمی گیرند. وقتی صحبت از خطرات مرتبط با سونوگرافی می شود، بسیاری از زنان باردار ابراز نگرانی می کنند. با این حال، کارشناسان بارها تایید کرده اند که معاینات سونوگرافی به مادر یا جنین آسیبی نمی رساند.
