هیسترکتومی یک روش جراحی برای برداشتن رحم است. برای درمان بعضی از بیماری های مربوط به زنان مثل سرطان رحم یا مشکلات خطرناک دیگر، تنها راهکاری که وجود دارد، برداشتن رحم است. بانوان بعد از عمل هیسترکتومی پریود نشده و قابلیت بارداری را نیز از دست خواهند داد. آنچه مسلم است، این است که این رویداد ها تغییراتی اساسی در زندگی زنان ایجاد میکند. به همین دلیل علاوه بر آمادگی جسمی، باید آمادگی ذهنی انجام آن نیز ایجاد شود. در این مقاله به توضیح کامل عمل هیسترکتومی، انواع آن، موارد انجام و آمادگی قبل از آن پرداخته ایم.
هیسترکتومی چیست؟
عمل هیسترکتومی به طور کلی به منظور خارج کردن رحم و دهانه رحم انجام می شود. نوع هیسترکتومی بستگی به دلیل انجام آن و شرایط بیمار دارد.
برای درمان بعضی از مشکلات و بیماری های مربوط به دستگاه تناسلی زنان، تنها راه موجود جراحی و تخلیه رحم است.
مهم ترین مشکلاتی که نیاز به هیسترکتومی دارند موارد زیر را شامل می شود:
- قاعدگی های سنگین
- درد لگنی طولانی مدت
- تومورهای غیر سرطانی (فیبروم)
- سرطان تخمدان، سرطان رحم، سرطان دهانه رحم یا سرطان لوله های فالوپ
هیسترکتومی یک عمل جراحی بزرگ است که دوران نقاهت نسبتا طولانی مدتی دارد به همین علت در مواردی که واقعا راهکار های درمانی دیگر -که کم تهاجمی تر هستند- بی اثر باشند، انجام می شود.
گاهی اوقات بسته به شرایط، نظر شخصی بیمار و صلاحدید پزشک ممکن است تصمیم نهایی مبنی بر برداشتن کامل رحم و تخمدان ها باشد. این تشخیص نیاز به بررسی همه جانبه و نظر جراح متخصص زنان که دارای دانش و تجربه معتبر و کافی در این مورد است، دارد.
بیشتر بخوانید>>> آیا سرطان رحم کشنده است؟
انواع جراحی هیسترکتومی
انواع مختلفی از هیسترکتومی وجود دارد. نوع مناسب برای شما بستگی به این دارد که چرا به هیسترکتومی نیاز پیدا کرده اید و چه مقدار از رحم و دستگاه تناسلی شما سالم بوده و قابلیت این را دارند که در جای خود باقی بمانند و بعدا، باعث بروز خطر نشوند.
انواع اصلی هیسترکتومی عبارتند از:
- هیسترکتومی کامل – در طول هیسترکتومی کامل، رحم و دهانه رحم (گردن رحم) برداشته می شود.هیسترکتومی کامل معمولاً گزینه ترجیحی نسبت به هیسترکتومی ساب توتال است، زیرا برداشتن دهانه رحم به این معنی است که هیچ خطری برای ابتلا به سرطان دهانه رحم در آینده وجود ندارد
- هیسترکتومی ساب توتال – رحم برداشته می شود و دهانه رحم در جای خود باقی می ماند
- هیسترکتومی کامل با سالپنگو اوفورکتومی دو طرفه – رحم، دهانه رحم، لوله های فالوپ (سالپنژکتومی) و تخمدان ها (اووفورکتومی) برداشته می شوند.
- هیسترکتومی رادیکال – رحم و بافت های اطراف آن از جمله لوله های فالوپ، بخشی از واژن، تخمدان ها، غدد لنفاوی و بافت چربی برداشته می شوند
روش های انجام هیسترکتومی
سه روش برای انجام هیسترکتومی وجود دارد:
- هیسترکتومی لاپاراسکوپی – که در آن بریدگی های کوچک در شکم ایجاد می شود. ابزار لازم از طریق این برش ها وارد شده و اتصال رحم با نواحی اطراف قطع می گردد. در پایان، رحم از طریق واژن خارج خواهد شد.
- هیسترکتومی واژینال – رحم از طریق بریدگی در بالای واژن برداشته می شود
- هیسترکتومی شکمی – رحم از طریق بریدگی در قسمت تحتانی شکم خارج می شود
انجام هیسترکتومی در چه مواردی ضروری است؟
شایع ترین دلایل انجام هیسترکتومی عبارتند از:
خونریزی شدید و غیرعادی در قاعدگی
بسیاری از زنان در طول دوره قاعدگی خود مقدار زیادی خون از دست می دهند. همچنین ممکن است علائم دیگری مانند درد و گرفتگی و مشکلات معده را نیز تجربه کنند.
گاهی اوقات پریودهای سنگین می تواند به دلیل وجود فیبروم رخ بدهد، اما در بسیاری از موارد هم دلیل واضحی وجود ندارد. در برخی موارد، برداشتن رحم ممکن است تنها راه متوقف کردن خونریزی شدید قاعدگی و درمان باشد؛ در مواقعی که:
- درمان های دیگر موثر نبوده اند
- خونریزی های شدید قاعدگی تأثیر بسزایی بر کیفیت زندگی داشته و سلامت بیمار را تهدید میکند.
بیماری التهابی لگن
بیماری التهابی لگن در اثر یک عفونت باکتریایی دستگاه تناسلی زنان رخ مید هد.
در صورت تشخیص زودهنگام، عفونت با آنتی بیوتیک قابل درمان است. اما در صورت گسترش می تواند به رحم و لوله های فالوپ آسیب برساند و باعث ناباروری و درد طولانی مدت شود. همچنین می تواند احتمال حاملگی خارج از رحم را افزایش دهد. اگر عفونت شدید باشد و بیمار دیگر برنامه ای برای بچه دار شدن نداشته باشد، ممکن است هیسترکتومی برای برداشتن رحم و لوله های فالوپ توصیه شود.
آندومتریوز
اندومتریوز وضعیتی است که در آن بافتی شبیه به لایه داخلی رحم در خارج از رحم و مکان‌های دیگر مانند تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ شروع به رشد میکند. آندومتریوز می تواند منجر به درد، پریودهای سنگین و نامنظم و ناباروری شود.
با استفاده از هیسترکتومی می توان بافت های اضافه و درگیر اندومتریوز را که باعث درد می شود، حذف نمود. اما معمولاً هیسترکتومی تنها زمانی در نظر گرفته می‌شود که سایر درمان‌های کمتر تهاجمی، مؤثر واقع نشده باشند و بیمار تصمیم بگیرد که دیگر فرزندی نداشته باشد.
فیبروم رحم
فیبروم ها توده های غیر سرطانی در داخل یا اطراف رحم (اندومتر) هستند. زائده ها از بافت ماهیچه ای و فیبری تشکیل شده اند و اندازه آنها متفاوت است
اگر فیبروم های بیمار بسیار بزرگ و عاملی برای خونریزی های شدید باشد، و البته بیمار دیگر قصد فرزند به دنیا آوردن نداشته باشد، هیسترکتومی احتمالا بعنوان راه درمان در نظر گرفته خواهد شد.
افتادگی رحم
افتادگی رحم زمانی اتفاق می‌افتد که بافت‌ها و رباط‌هایی که از رحم حمایت می‌کنند ضعیف می‌شوند و باعث می‌شوند که از موقعیت طبیعی خود به پایین بیفتند. افتادگی رحم اغلب در نتیجه زایمان اتفاق می افتد.
هیسترکتومی علائم پرولاپس (افتادگی) را برطرف می کند زیرا کل رحم را برداشته و از بدن خارج می کند.
سرطان
هیسترکتومی ممکن است برای این سرطان ها توصیه شود:
- سرطان دهانه رحم
- سرطان تخمدان
- سرطان لوله های فالوپ
- سرطان رحم (رحم)
اگر سرطان گسترش یافته و به مرحله پیشرفته رسیده باشد، هیسترکتومی ممکن است تنها گزینه درمانی ممکن باشد
آمادگی قبل از انجام هیسترکتومی
اگر نیاز به هیسترکتومی دارید، باید در وضعیت خوبی از سلامتی قرار داشته باشید. سلامتی قبل از عمل خطر ابتلا به عوارض را کاهش می دهد و روند بهبودی را سرعت می بخشد.
از زمانی که متوجه می شوید نیاز به انجام هیسترکتومی دارید، موارد زیر را رعایت کنید:
- سیگار نکشید
- از یک برنامه غذایی سالم و متعادل پیروی کنید.
- سعی کنید ورزش کنید. حتی به طور مختصر و سبک
- اگر اضافه وزن دارید، نسبت به کاهش آن اقدام کنید.
قبل از انجام هیسترکتومی، پزشک ممکن است آزمایش هایی را برای شما تجویز کند تا در مورد شرایط بدن شما آگاهی کافی به دست آورد. همچنین شما می توانید تمامی سوالات و نگرانی های ذهنی خود را درباره ی هیسترکتومی، از پزشک خود جویا شده و پاسخ دقیق و درست دریافت کنید.
